KRONOLOJİ
1534: Kanuni Sultan Süleyman’ın gerçekleştirdiği Irakeyn Seferi ile Azerbaycan’ın tamamı Osmanlı idaresine girdi.
1735: Azerbaycan topraklarına yönelik ilk Rus akını gerçekleştirildi.
1747: Safevi hükümdarı Nadir Şah’ın ölümü ile bölgedeki Safevi hakimiyeti sona erdi.
1813: Rus-İran savaşları sonucunda Gülistan Anlaşması imzalandı. Gence, Şeki, Bakü, Debend, Kuba ve Taliş hanlıkları Rusya, Güney Azerbaycan hanlıkları ise İran hakimiyetine bırakıldı.
1828: Rusya ile İran arasında Türkmençay Anlaşması imzalandı. Azerbaycan toprakları, Aras nehri ve Taliş dağları sınır olmak üzere iki ülke arasında paylaştırıldı. Böylece bugünkü Azerbaycan Rusya topraklarında kalırken, güney Azerbaycan İran hakimiyetine girdi.
1904: Himmet Partisi kuruldu.
1905: Bakü’de, sonradan Difai Partisi olarak anılan gizli Fedai Cemiyeti kuruldu. Ardından Rusya Müslümanları İttifakı kuruldu.
1911: Musavat Partisi kuruldu.
1917: Çarlık Rusyası’nda Bolşevik Devrimi gerçekleşti ve Çarlık Rusyası yıkıldı.
1–11 Mayıs 1917: Moskova’da Rusya Müslümanları Kongresi toplandı.
23 Şubat 1918: Gürcistan’ın Tiflis kentinde Azerilere, Ermenilere ve Gürcülere eşit temsil hakkı veren Transkafkasya Seym Meclisi kuruldu.
Nisan 1918: İçerisinde bugünkü Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan’ın bulunduğu Güney Kafkasya Federal Demokratik Cumhuriyeti ilan edildi. Cumhuriyet iki ay içerisinde dağıldı.
28 Mayıs 1918: Musavat Partisi içerisinde Mehmet Emin Resulzade başkanlığında oluşturulan Müslüman grubu, Azerbaycan Milli Şurası ismini alarak Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’ni ilan etti.
27 Nisan 1920: Bolşevikler, Kızıl Ordu’yu göndererek Azerbaycan’ı işgal etti. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’ne son verildi.
28 Nisan 1920: Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyet kuruldu.
1922: Azerbaycan, Transkafkasya Sovyet Federatif Cumhuriyeti’nin bir parçası ve Sovyetler Birliği’nin kurucu üyelerinden biri oldu.
1936: Transkafkasya Sovyet Federatif Cumhuriyeti ilga edildi, Azerbaycan tamamen bir Sovyetler Birliği cumhuriyeti oldu.
1945: İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği ve İngiltere’nin Güney Azerbaycan’ı işgaliyle bölgede Muhtar Azerbaycan Cumhuriyeti kuruldu.
1946: İran, Güney Azerbaycan’ı tekrar işgal ederek Muhtar Azerbaycan Cumhuriyeti’nin varlığına son verdi.
1967: Haydar Aliyev Azerbaycan KGB’sinin başına geçti.
1969: Haydar Aliyev Azerbaycan Komünist Partisi’nin başına geçti.
1982: Haydar Aliyev, Sovyet Politbüro’nun üyesi ve SSCB Bakanlar Konseyi Başkan Birinci Yardımcısı oldu.
1985: Mikail Gorbaçov Sovyetler Birliği’nin başına geçerek glasnost (açıklık) ve perestroika (yeniden yapılanma) dönemini başlattı.
1987: Haydar Aliyev, Politbüro’dan ve Bakanlar Konseyi’nden ayrıldı.
Ağustos 1987: Ermeniler, Dağlık Karabağ’da çoğunluğu oluşturdukları gerekçesiyle Ermenistan’a katılma talebiyle Moskova’ya başvurdular.
1988: Dağlık Karabağ sorununun yol açtığı çatışmalar nedeniyle Azeriler Karabağ’ı, Ermeniler de Azerbaycan’ı terk etmeye başladılar. Azerbaycan’ın Sumgayt kasabasında Azeriler ile Ermeniler arasındaki çatışmalarda 32 Ermeni, altı Azeri hayatını kaybetti.
Temmuz 1989: Azerbaycan Halk Cephesi kuruldu.
20 Ocak 1990: Sovyet birlikleri, Ermenileri koruma bahanesiyle Bakü’ye girerek 143 kişiyi öldürdü. Olay, Yanvar ya da 20 Ocak Katliamı olarak anılmaktadır.
1991: Moskova’daki darbe girişiminin ardından Azerbaycan’a yeniden bağımsızlık statüsü verildi. Muhaliflerce boykot edilen seçimlerde Ayaz Mütellibov başkan seçildi.
1991: Dağlık Karabağ yönetimi bölgenin bağımsızlığını ilan etti.
25–26 Şubat 1992: Ermeni kuvvetleri, Karabağ’da bulunan Hocalı’da 1,300 Azeri’yi katlettiler. Olaylar sonrasında Mütellibov istifaya zorlandı, Azerbaycan Halk Cephesi’nin harekete geçmesiyle Moskova’ya gönderildi. Azerbaycan Halk Cephesi’nin lideri Ebulfeyz Elçibey başkan seçildi.
Mayıs 1992: Ermeniler Nahçivan’a saldırdı.
3 Ekim 1993: Haydar Aliyev Azerbaycan cumhurbaşkanı oldu.
Mayıs 1994: Azerbaycan ve Ermenistan, Rusya’nın arabuluculuğu ile ateşkes ilan etti.
Temmuz 1994: Ermenistan, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ, ateşkese uyacaklarını ve sorunun müzakere yoluyla çözülmesini kabul ettikleri taahhüdünde bulundular. Ardından Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) anlaşmazlığa el koydu.
20 Eylül 1994: Azerbaycan ile ABD arasında “Yüzyılın Anlaşması” imzalandı. Bu anlaşma ile ABD, Hazar petrolleri üzerine Azerbaycan ile ilk anlaşmasını yapmıştır.
Kasım 1995: Azerbaycan’ın ilk parlamento seçimleri yapıldı.
23 Ağustos 2000: Ebulfeyz Elçibey hayatını kaybetti.
Kasım 2000: Parlamento seçimleri yapıldı. Haydar Aliyev’in başında bulunduğu Yeni Azerbaycan Partisi, mecliste çoğunluğu elde etti.
Ağustos 2003: Haydar Aliyev, oğlu İlham Aliyev’i başbakan olarak atadı.
15 Ekim 2003: Başkanlık seçimlerinde İlham Aliyev seçildi. Seçimler, gözlemciler tarafından uluslararası standartlara uygun bulunmadı. Muhalif gösteriler bastırıldı, yüzlerce kişi tutuklandı.
Aralık 2003: Haydar Aliyev hayatını kaybetti.
4-5 Mart 2001: Azerbaycan ve Ermenistan Devlet Başkanları, Karabağ sorununa çözüm bulmak amacıyla Paris’te görüştüler.
3-7 Nisan 2001: Liderler ABD’nin arabuluculuğunda Florida’da tekrar görüştüler. Ancak sorun çözüme kavuşturulamadı. Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle Azerbaycan’a yardımlarını durduran ABD, Azerbaycan’ın 11 Eylül sonrasında kendisine hava sahası ve istihbarat sağlaması sonucunda yardımlarını tekrar başlattı.
28 Nisan 2001: Ermeni Parlamentosu’nda temsil edilen siyasi partiler, Karabağ sorununun çözümüne yönelik olarak bir bildiri kabul ettiler. Bildiride, Dağlık Karabağ’ın Ermenistan’la birleşmesi veya bölgenin bağımsız statüsünün kabul görmesi gerektiği hususları vurgulandı.
Eylül 2002: Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı’nın inşasına başlandı.
2 Mart 2005: Muhalif Monitör dergisi yazarlarından Elmar Huseyinov bir suikast sonucu öldürüldü. Muhalifler olaydan iktidarı sorumlu tuttular.
20 Mart 2005: İlham Aliyev, Avrupa Komisyonu’nun uyarılarının ardından 2003’teki protestolar sebebiyle tutuklanmış olan 114 yükümlü için af çıkardı.
25 Mayıs 2005: Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı; Azerbaycan, Kazakistan, Gürcistan, Türkiye cumhurbaşkanları ve ABD temsilcisinin katılımıyla Bakü’de gerçekleştirilen bir törenle işletmeye açıldı.
28 Haziran 2005: Azerbaycan Milli Meclisi, Avrupa Konseyi’nden baskılar sonucunda bir seçim kanunu çıkardı. Ancak Avrupa Konseyi bu yasanın da taleplerini karşılamadığını, mevcut yasa ile Merkezî Seçim Komisyonu’nun hâlâ hükümetin etkisi altında olacağını, bu durumda Kasım ayında yapılacak seçimlerin de demokratik olamayacağını vurguladı.
Temmuz 2005: Muhalif partiler olan Musavat Partisi, Azerbaycan Halk Cephesi ve Azerbaycan Demokratik Partisi’nin düzenlediği mitingde 30 bin kişi İlham Aliyev’e istifa çağrısıyla yürüdü.
26 Ağustos 2005: Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Vartan Oskanyan, Karabağ sorununu görüşmek üzere Moskova’da bir araya geldi. Ermenistan’ın işgal ettiği bölgelerden çekilmesi ve mültecilerin geri dönmesi konuları gündemde.
6 Kasım 2005: Parlamento seçimleri yapıldı. Resmi sonuçlara göre İlham Aliyev’in başında bulunduğu Yeni Azerbaycan Partisi, parlamentodaki 121 koltuğun 58’ini, muhalif Azadlık Bloğu ise yalnızca 8’ini kazandı. AGİT Parlamenterler Asamblesi Başkanı ve AGİT gözlemcileri koordinatörü Alcee Hasting, seçim sürecinde demokratikleşme yönünde bazı adımlar atılmasına rağmen seçimlerin uluslararası standartlara uygun olmadığını belirtti. Muhalif Azadlık Bloğu, seçim bölgelerinin %80’inde seçimlerin yenilenmesini istedi, ancak bu talep hükümet tarafından kabul edilmedi.
11 Kasım 2005: Yeni Azerbaycan Partisi seçim zaferini kutlamak için Bakü’de 10 bin kişinin katıldığı bir gösteri düzenledi.
13 Kasım 2005: Bakü’de 20 bini aşkın muhalefet yanlısı gösteri düzenleyerek seçimlerin yenilenmesi isteğini yineledi. ABD’ye, Azerbaycan ekonomisine olduğu kadar demokrasisine de yatırım yapması çağrısında bulundu.
27 Kasım 2005: 10 binden fazla muhalif Bakü’de yeni bir miting düzenledi. Polis, göstericilere cop ve göz yaşartıcı bomba ile şiddetli müdahalede bulundu.
Ptsi Eyl. 10, 2012 5:47 am tarafından 
Konu: KRONOLOJİ 